Meer kwaliteit met biodiversiteit

De afgelopen veertig jaar is het platteland alsmaar eentoniger geworden. Melkveehouders hebben allemaal dezelfde koeienrassen en telen vrijwel allemaal dezelfde gewassen en rassen. Om steeds efficiënter te kunnen produceren zijn daarbij houtwallen, singels en andere bijzondere en soms unieke landschapselementen geleidelijk verwijderd. Daardoor is het agrarisch landschap steeds eentoniger en leger geworden. De variatie aan wilde planten en dieren is teruggedrongen naar de randen van de percelen, om tenslotte ook daar te verdwijnen. Dat is jammer voor de natuur en het landschap, maar ook jammer voor de consument die alsmaar meer van hetzelfde voorgeschoteld krijgt. Wij van de Stichting Natuurboer uit de Buurt willen deze ontwikkeling voor de soortenrijkdom ten goede keren. We willen laten zien dat het ook goed boeren is met meer biodiversiteit, en je daardoor producten krijgt met veel meer smaak.

Niet alleen leuk voor het landschap
Soortenrijkdom is niet alleen leuk en mooi voor het landschap. Het hebben van veel soorten is ook van belang voor de agrarische productiviteit, en levert een bijdrage aan meer variatie bij de consument. Denk bijvoorbeeld aan:

Het houden van minder bekende rassen, zoals OudHollandse koeienrassen die goed gedijen op gras van natuurgebieden én meer smaak hebben. Of het telen van graanrassen die bij minder hoge bemesting en in natuurterreinen goed produceren en meer smaak hebben.
Het zorgen voor meer variatie in bodemleven, van bacteriën tot wormen. Dit geeft een goede bodemstructuur en betere benutting van mineralen in de kringloop.
Het zorgen voor meer natuurlijke vijanden (insecten en vogels) die helpen om het gewas en het vee gezond te houden en waardoor minder (chemische) bestrijding of medicijnen nodig zijn.
De zorg voor bloemrijke akkerranden, kruiden in het gras en vogelrijke houtwallen die het landschap niet alleen aantrekkelijk maken om te wonen of te recreëren, maar ook zorgen voor meer smaakvariatie in de producten uit dit landschap.

De aanpak van de natuurboeren
De rijkdom aan soorten vinden we nu soms nog op boerenerven met rijke begroeiing, als oases in het land-schap, en in sommige slootkanten of houtwallen, als laatste vluchtstroken. Met de Stichting Natuurboer uit de Buurt willen wij deze soortenrijkdom stimuleren, uitbreiden en verbeteren, en weer laten verweven met de productie en de afzet. Daarvoor hebben we een aanpak voor soortenrijkdom gemaakt vanuit vier kernpunten. Zie figuur.

	Productief oppervlak	Niet-productief oppervlak

Inrichting:	Genetische diversiteit	Natuur en landschapselementen

Beheer:	Teeltmaatregelen	Landschapsonderhoud

Meten effect:	Indicatorsoorten planten en dieren	Indicatorsoorten planten en dieren

Beleving:	Informatievoorzieningen publieksactiviteiten	Informatievoorzieningen publieksactiviteiten

1. Keuzes in de inrichting van het bedrijf:

Welke soorten en rassen van vee en gewas kies ik, die niet alleen duurzame productie en smakelijke producten opleveren, maar ook bijdragen aan soortenrijkdom.
Waar heb ik ruimte en waar zijn kansen voor niet-productieve landschapselementen en kan ik deze elementen met elkaar verbinden.
Welke kansen zijn er om bij te dragen aan het beheer van natuurterreinen, en hier ‘natuurproducten’ te oogsten.
Dat natuurboeren ook hebben gekozen voor biologisch boeren, zal niemand verbazen.

2. Keuzes bij teeltmaatregelen en beheer om soortenrijkdom optimaal te benutten, te verbeteren en zichtbaar te maken.

In de percelen bevorderen we een gevarieerd bodemleven, een gevarieerde grasmat en natuurlijke vijanden. Broedende (weide-)vogels beschermen we.
Het erf en de landschapselementen – zoals sloten houtwallen en kruidenranden – beheren we actief en natuurgericht.

3. Eigen plan voor verbetering.
Denk aan verbeteringen van groen op eigen erven of verbeteringen bij houtwallen, slootkanten of kruidenranden om een grotere rijkdom aan soorten mogelijk te maken. Dit plan stellen we jaarlijks bij. Waar mogelijk nemen we ook gezamenlijke initiatieven.

Beleefbare productie en producten
Bovenal wil de stichting de rijkdom aan soorten zichtbaar maken, én zorgen dat je dat proeft. Kortom: we willen het beleefbaar maken. De zorg voor de dieren, de variatie aan grassen en kruiden, de gematigde bemesting, dat alles proef je terug in onze producten. Via diverse informatiekanalen (borden, posters, folders en website) laten we de burgers en consumenten meebeleven hoe onze producten verweven zijn met een aantrekkelijk soortenrijk landschap. Zo brengen we bijvoorbeeld de variatie aan dieren en planten in beeld door een aantal icoonsoorten te volgen. Dit zijn soorten dieren en planten die typisch zijn voor het Overijsselse cultuurlandschap.

Samen werken

Alle natuurboeren zorgen met hun Stichting Natuurboer uit de Buurt gezamenlijk voor het meten en volgen van hun resultaten op soortenrijkdom.
Met de Stichting Natuurboer werken we gezamenlijk aan voorlichting en informatie.
Samen werken we aan het ontwikkelen van eigen regionaal producten op elk bedrijf, gekoppeld aan biodiversiteit.
Samen zoeken we naar een goede samenwerkingen met natuur- of landschapsorganisaties om de kansen voor soortenrijkdom te vergroten.

Acties op korte termijn

Nieuwe stal inrichten met natuurvriendelijke elementen.
Versterken van erfbeplanting en broedgelegenheid op het erf.
Versterken van natuur in akkerranden en langs slootkanten.
Meer natuurgrasland beheren.